Terrorisme en Fundamentalisme
Een multidisciplinaire visie op oorzaken en oplossingen
Louis Sommeling
Als ik alleen maar achter aanslagen aanren, merk ik dat de flipperkast hierboven te veel gaat flipperen. Het balletje moet ook rustig kunnen rollen.’ (Beatrix de Graaf)
Er is niet één theorie over het ontstaan van terrorisme, en niet één discipline met een dekkende verklaring over fundamentalisme als haar oorzaak. In de meer open ruimte van een multidisciplinaire benadering verschijnen echter verbanden die ik nog niet elders beschreven heb gezien. Ik zag een van die verbanden oplichten toen moordenaars opgelucht raakten terwijl zij in de gevangenis lazen over de samenhang die ik voor hen beschreef tussen geweld, het mannelijk seksueel verlangen en het gebrek aan innerlijk lichaamsbesef. Er bestaat naast deze theorie momenteel ook een praktische genezingsroute die rekening houdt met juist deze drie factoren. Die therapie is een stuk psychische chirurgie die ik in het Ie deel met verhalen illustreer, zodat die benadering ook van dienst kan zijn aan buurtwerkers en docenten die als eersten in contact staan met radicaliserende jongeren.
Een andere meer bekende samenhang, is die tussen godsdienst en geweld. Waarom is godsdienst toch zo een fundamentalistisch mannenbolwerk, vraag ik me in het IIe deel af? Waarom is menig jongensziel zo vatbaar voor het godsdienstig ideaal zich als held en soldaat te willen offeren en als terrorist te gaan optreden? Waarom is religie zo een machtig manipulatie-middel? De hypnotiserende invloed van godsdienst heb ik zelf ervaren totdat de Westerse secularisatie die in de zestiger jaren van de vorige eeuw begon op te komen, mij en anderen heeft bevrijd van de allesoverheersende invloed van godsdienst, van dit fundamentalistisch houvast.
Voor veel terroristen en orthodoxe Islamgeleerden vormt ditzelfde Westerse secularisatie-proces echter het toppunt van verdorven vervlakking en zij gebruiken het vaak als voorwendsel voor terroristische aanslagen. Maar het is een groot misverstand te veronderstellen dat een geseculariseerde samenleving als vanzelf tot goddeloze oppervlakkigheid of nihilisme leidt. Meer dan een keuze tussen orthodox of niks, roept secularisatie van oorsprong juist op tot vernieuwing, herfundering van de waarden van onze Westerse beschaving die het meest kostbare in ons aanspreken en waar een jongere generatie overal in de wereld nu naar op zoek is. Politici en wetenschappers reageren in het Westen vaak nog allergisch op al het oude dat nog de naam ‘godsdienst’ draagt en op al het nieuwe dat de naam spiritueel draagt. Daarom voeg ik een theologie voor dummies toe, een herbronning op de grondslagen van de Westerse beschaving. Tenslotte open ik een weg waar godsdienst-oorlogen niet meer nodig zijn omdat fundamentalisme op een onjuiste werkelijkheidsopvatting blijkt te stoelen zoals de nieuwste visies van de quantumfysica aantonen en waarlangs wetenschap en religie eindelijk weer samen kunnen optrekken.
Het laatste deel van dit boek handelt over het Westerse aandeel in terrorisme en fundamentalisme. Hoewel schurken schurken blijven waartegen je moet optreden, is het ontstaan van een probleem bijna nooit unilateraal. Daarom levert de samenhang tussen terrorisme, de politiek die wij voorstaan en ons persoonlijke gedrag de sluitsteen in dit onderzoek. Hoe fundamentalistisch aan beperkende meningen vasthoudend is bijna iedereen en hoe moeilijk is het niet om ons machismo handelen af te leggen. Daarom voeg ik niet alleen quiz toe waarmee iedereen zijn handelen kan checken. Maar ik doe ook concrete suggesties aan de media. Pas wie zijn eigen gewelddadige neigingen kent en liefst ook begrijpt, pas wie zijn angst om fundamentalistisch vastgeroeste oplossingen zich bewust durft te zijn, kan zich broeder of zuster voelen, vrij naast een ander staan en open mee denken aan oplossingen binnen eigen draagkracht.
Inhoud
I DE SAMENHANG TUSSEN GEWELD, MANNELIJK VERLANGEN EN LICHAAMSVERVREEMDING p.4
1. Een oorsprong van mannelijk geweld
2. Mannelijkheid tussen open en gesloten grenzen
3. Het mannelijk seksueel verlangen meer dan een drift
4. Waarom een man zijn verlangen vaak seksueel maakt
5. Oorlog en mannelijke lichaamsvervreemding
6. Een constructieve benadering p.19
a. Albert Pesso’s psychische chirurgie
b. De bereikbaarheid van trauma’s
c. Voorbeelden: verlamming, incest en de liefde voor de dader, de eenzame held
d. Training van lichaamsbeleving, oefeningen, focussen, lichaamstaal
e. Samenvatting
II GODSDIENST EN FUNDAMENTALISME p.39
1. Het Westerse secularisatieproces
2. Secularisatiepogingen bij de Islam
3. Theologie voor dummies p.48
4. Zingevingsvragen van een jonge generatie in Oost en West p. 62
5. Postseculiere zingeving zonder fundamentalisme
6. Het einde van godsdienststrijd vanuit een kwantumtheoretische visie p.76
III WAT ONS IN HET WESTEN TE DOEN STAAT p.79
1. Hoe ons eigen gedrag fundamentalisme en oorlog in stand houdt
2. Grenzen en draagkracht
3. Ons onbewuste machismo. Een quiz
4. De effectiviteit van antiradicaliseringsbeleid. Waarom tegenverhalen niet helpen
5. Een nieuw soort openbare discussieruimte
6. Wensen aan de media.
Literatuur p.89
Meer info om te bestellen
