Relatietips
Een relatie is als een brug tussen twee zelfstandige peilers.
Relatietips bespreekt grondvoorwaarden om een fijne relatie te houden en geeft tips vanuit duizenden gesprekken die ik als seksuoloog/psycholoog met mensen gevoerd heb.
Relaties veronderstellen een bepaalde mate van zelfstandigheid van de beide partners, en die heb je op deze leeftijd vaak nog onvoldoende. Relatieproblemen worden vaak veroorzaakt doordat iemand nog niet tot een werkelijke zelfstandigheid gekomen is. Een gezonde relatie kan gezien worden als een brug tussen twee redelijk autonome peilers.
De peilers hangen niet van ellende tegen elkaar, ze staan stevig op eigen afstand van elkaar: het zijn volwassen peilers .
Ze zijn niet al te afhankelijk van elkaar. Strikt genomen hebben partners elkaar niet nodig. Een relatie is een luxe, maar wel een waardevolle luxe.
partner A —————– partner B
gelijkwaardige maatjesrelatie
[figuur 1 : twee redelijk autonome mensen)
Veel relatieproblemen ontstaan niet omdat mensen afstand van elkaar nemen, maar juist het tegendeel, omdat partners te veel in elkaar verstrengeld raken of blijven.
Ieder mens heeft onvervulde behoeftes. Zijn ze erg intens, dan verwijzen ze meestal naar basisbehoeften, die nodig waren om het kind tot ontplooiing en zelfstandigheid te brengen. Wanneer specifieke basisbehoeften niet vervuld zijn in de kindertijd, dan zou je wel graag willen dat je partner die vervult. Vanuit dit ‘kind-niveau’ hoop je dan, dat je partner als een vader of moeder voor je zal zijn. Dat betekent dat je hoopt dat je partner altijd voor je klaar staat, aan een half of geen woord genoeg heeft om je te begrijpen, je steunt, adviseert of veiligheid biedt. Je projecteert dan behoeften op je partner, ziet deze niet reëel meer als maatje, maar als een vader of moeder. In het begin, als je verliefd bent op elkaar, wil je partner je dit alles wel geven, maar als de relatie wat langer duurt, wordt hij reëler en blijkt de partner ook eigen behoeften te hebben, die niet altijd gelijk op lopen met de jouwe. Dan ontstaat ruzie, of de eerste frustratie. Dan is het niet alleen handig om daar over te leren praten, maar het is allereerst noodzakelijk jezelf te leren begrijpen, zodat je niet je partner stelselmatig de schuld van de ruzie in de schoenen behoeft te schuiven. Dat laatste is een heilloze weg, die jezelf op den duur alleen maar krachteloos maakt.
Partner A ——————- Partner B
ouderfunctie ouderfunctie
maatje ——————- maatje
kind kind
Figuur 2: Meervoudige niveaus in de relatie tussen A en B. De horizontale lijn is het evenwaardige ‘maatjesniveau’ van figuur 1. De andere niveau’s bestaan ook tussen partners. Het kind rechts (geel) bijv. kan in de ander een vader/moeder projecteren (links geel) en altijd aandacht wensen en omgekeerd. Onverwerkte gevoelens uit de kindertijd zijn er de oorzaak van dat in de partner iets van een vader of moeder wordt gezien.
Veronderstel: jij bent partner A en je hebt een partner B. De paarse verbinding van kind(A) naar ouder (B) , vertegenwoordigt het aspect van je relatie, waarbij je de vervulling van onvervulde basisbehoeften van je partner (B) verwacht of eist. De paarse kleur is het aspect van een relatie waarbij een partner onvervulde kinderlijke behoeften op jou projecteert.
Soms is de ene partner kwetsbaar of heeft het even moeilijk, soms de ander. Er moet een beetje een evenwicht komen. Natuurlijk is het zo dat partners wisselend deels elkaars onvervulde basisbehoeften kunnen vervullen of elkaar daarmee in contact kunnen brengen. Dat is een van de betekenissen die mensen voor elkaar kunnen hebben. Maar ze kunnen ze nooit tot de bodem oplossen of vervullen.
Een relatie is als een brug tussen twee zelfstandige peilers
– zoals ik hierboven al schreef-, die niet volledig op elkaar steunen, maar ze staan autonoom, op eigen fundament en zo is de boog sterk. Om het wat deftig te zeggen: afstand is een dimensie van een gezonde relatie. Poëtisch gezegd naar Kahlil Gibran (1976):
“Een eik en een cypres kunnen niet in elkaars schaduw groeien”. “Bindt twee schepen aan elkaar vast, en in de eerste de beste storm, zullen zij vergaan (D.H.Lawrence) “. Want ze hebben geen manoeuvreer-ruimte meer.
Pas als je een sterke relatie met jezelf hebt, ben je in staat tot een gelukkige relatie. Daarom is het zo belangrijk jezelf te hebben leren kennen en meester over jezelf te leren zijn.
Niet weten waarom het mis gaat, passen we dan toch niet bij elkaar? Wanneer je het bovenstaande niet bewust bent, je behoeften, je angsten, je illusies, dan kun je gemakkelijk gaan denken dat alles aan je partner ligt. Dit vooroordeel kan fungeren als een afweer van je eigen onzekere gevoelens en nauwelijks bewuste angsten . Daarom moeten partners zichzelf onderzoeken, eventueel met behulp van een deskundige, en niet te gauw de ‘schuld’ van relatieproblemen de partner in de schoenen schuiven; dat schiet niet op. (Het kan natuurlijk zijn dat de partner blind blijft voor eigen afweren en dan ligt de ‘oorzaak’ van het probleem niet bij jou. Maar meestal heb ik relaties zien verbeteren als mensen geneigd waren aan zichzelf te werken en niet steeds naar de ander te blijven wijzen).
Het sprookje van de Romantische Liefde.
Het zoeken of vinden van ‘de ware’ mislukt omdat de zoekt wat voor jou de ware is, maar de ander is zichzelf en niet jouw beeld of fantasie. Je bent dan dus alleen met jezelf, je ego, bezig. Dat is geen ontmoeting en kan alleen maar fout gaan
Het is letterlijk zelfgenoegzaamheid. Daarom is LIEFDE altijd pas werkelijk als het LIEFDE IN RELATIE is. Een paar goede scherpzinnige boeken daarover schreef Jan Drost (1975). Hij is schrijver en filosoof. Hij woont en werkt in Amsterdam. Hij heeft zich gespecialiseerd in cultuurfilosofie, met name de filosofie van de liefde. Hij is onder meer verbonden aan The School of Life en schrijft voor verschillende media, waaronder nrc.next, NRC Handelsblad, Trouw, de Volkskrant en Filosofie Magazine. Bij uitgeverij De Bezige Bij verschenen van hem Het romantisch misverstand. Anders denken over liefde (2011), Denken helpt (2015) en Als de liefde voorbij is (2017).
Schitterend zijn de beschouwingen van Levinas.’Objectieve’ kennis leidt uiteindelijk tot Geweld. In een echte ontmoeting speelt de manifestatie van de andersheid van de ander. Door over dit alles na te denken, ontstaan er meer perspectieven en vandaar uit komt er lucht in een relatie en meer keuzevrijheid
Er kan nog iets spelen.
We willen allen volmaakt geluk; maar dat bestaat per definitie niet. Ons bestaan is een wisseling van prettig en onprettig, van afzien en vergankelijkheid, van eenzaamheid en soms contact. In het Boeddhisme wordt daarom geadviseerd deze ‘ verborgen tranen’ van het menselijk bestaan, niet weg te duwen en ertegen te vechten, maar ze te accepteren, als eerste stap naar bevrijding. We hebben snel de neiging om te denken dat het gras elders groener is. Wanneer we ons dat niet bewust worden, blijven we ons leven kijken naar achter de horizon, en zijn we nooit meer in het ‘nu’.
Seksualiteit is vaak een van de grootste aanleidingen tot ruzie in relaties. Verschillen tussen mannen en vrouwen komen hier uitdrukkelijk naar voren. Stereotiep is dat de vrouw zegt: ‘als de relatie beter zou zijn, komt de seks vanzelf’. Een man is echter geneigd te denken: ‘ als de seks goed is, komt de relatie vanzelf’. Andersom kan tegenwoordig natuurlijk ook. Verder bestaan er veel mythen: bijvoorbeeld: ‘als de seks niet helemaal goed is, houden we zeker niet van elkaar’. Veel mensen kunnen zich overigens niet voorstellen dat een relatie zonder seks een hele goede en intieme kan zijn. Zie meer in menu 1 seksualiteit. En in menu 2: intimiteit
Relatietips. Voorbeeld van een ruzie en de weg naar een oplossing bij relatieproblemen
Mijn vrouw verweet mij in een heftig oplopende ruzie het een en ander, en mijn primitieve reactie was direct terugmeppen. Ik realiseerde mij na een tijdje (pas na vele jaren!) dat ik daar natuurlijk niets mee opschoot en vroeg mezelf, toen ik gekalmeerd was, af wat voor gedachten er eigenlijk achter mijn direct terugslaan zaten en waar ik vooral boos over was. Enkele van de gedachten waar ik toen op kwam, waren:
1. Zij wil het onderspit niet delven in onze ruzies.
2. Ze accepteert me niet zoals ik ben
3. Al die woorden steeds, een aanraking is er niet bij.
Volgens mij zeer herkenbare gedachten van een man wiens vrouw de confrontatie met hem zoekt. Nu is het volgens veel theorieën zo dat wij verborgen schaduwkanten van onszelf vaak in andere projecteren: we zien ze in een ander verschijnen.
Nu draaide ik gedachte 2 om. “Ze accepteert me niet zoals ik ben” wordt dan: “Ik accepteer haar niet zo als ze is.” En accepteer ik mijzelf wel zoals ik ben?”.
Omdraaiing van gedachte 3: “Al die woorden steeds, een aanraking is er niet bij” wordt dan: “Al die woorden die ik gebruik tegenover haar en tegenover mijzelf”. Ik wil geen smoesjes verkopen en veel woorden gebruiken, ik snap dat voor haar een aanraking echt van binnenuit moet komen.
Ik ben enthousiast over deze methode in een relatie-conflict.