Wat is bezieling en wat de ziel? En waarom zijn deze vragen belangrijk?
De ziel is niet te meten en is toch belangrijk, zo niet onze meest belangrijke individuele plicht. Het is ons ware zelf, het meest authentieke in ons. Wij moeten daarom de ruimte van onze ziel, behouden en verzorgen. Net zoals iemand zijn nagels knipt, zijn haar wast, moeten wij dicht bij onze ziel blijven, omdat we dan dicht bij onszelf blijven en onszelf niet kwijtraken, niet onze ziel verkopen aan wie dan ook, aan welke ideologie dan ook. Blijf bij jezelf. Meer over de term ‘ dicht bij jezelf’ en ‘het ware zelf’
Daarom eerst een nader begrip van wat ziel is.
Niet iets dat van bovenaf wordt ingestort, maar wat oprijst uit de stof. Het is te zien in de bezieling van een dans. In een stierengevecht dat het heeft of een voetbalwedstrijd. ‘It gets soul ‘. In de blik van een tijger:
Het zit ook in een blik, in een ontmoeting waarbij mensen zich openen. Dan zeggen we tegen die ander: ‘Dit ben jij precies. Je gezicht verraadt in een flits wie je bent’
Wij zijn niet alleen bezig om te overleven, maar ook om werkelijk te leven. Het is een kwestie van leven of dood, van saaie herhaling (*mechanical repetition?) tegenover vitaal proces, van vastgelegd zijn tegenover bestemming en betekenis, van conventie tegenover frisheid.
Schijngestalten, angsten en oppervlakkige belangen oefenen voortdurende een kracht op ons uit die ons vervreemdt en splijt van onszelf. Het vraagt oefening om je ziel te blijven volgen, om dicht bij jezelf te blijven en bij wat van belang is.
Ziel?
Het mooiste is niet te meten, maar bestaat wel.
Een voorbeeld: ‘De morgenbries woei aan de ziel der Perzische rozen’. Uit een gedicht van de dichter Louis Couperus.
Andere uitdrukkingen: de Russische ziel, je ziel verkopen aan iemand, iemand op zijn ziel trappen.
De filosofie wil weer de beleving verdiepen in plaats van abstract te filosoferen (Dilthey). De beleving is eerst, is grond, meer dan een of andere theorie hoe alles in elkaar zit.De conservatieve denkende natuurkundige kan niet volhouden dat zijn Marjolein een zak moleculen is waar hij mee slaapt.
Filosoferend over de ziel, dienen we het oude concept ‘substantie’ daarom te vervangen door resonantie: dat is dat wat in ons trilt als we stilstaan bij een beleving. ‘Ik denk’ maakt plaats voor de speelruimte van heel het gemoed (want we beleven die eenheid in ons gevoel).Deze belevingseenheid mag niet meer sterven aan de illusie van kenbaarheid. De natuur van de ziel is volstrekt onbekend, de beleving niet. Ben ik in mijzelf trouw gebleven aan die beleving, is een belangrijke vraag. Niet: hoe zit dat in elkaar, maar wat is mijn volle beleving van datgene wat ik aan ziel ervaar.De beleving is uitgangspunt, grond.
Deze uitspraak kent een opdracht:
Ik moet mijn eigen uniek zijn niet prijsgeven aan algemeenheden en theorieën van anderen, maar zien te beamen en ik kan dat niet radicaal genoeg doen. Meer over de terugkeer van de filosofie naar een ervaringsfilosofie
Vergelijk ik nu deze nieuwe filosofie met het aloude Boeddhisme.
Allereerst valt me daar ook het besef van de onkenbaarheid op (van de oorsprong van het ‘ik’ ). Boeddhisme vecht tegen de illusie van kenbaarheid. Ons richten op objecten en dingen kan ons in illusie laten verkeren en ons weghalen van onze beleving en ons alleen in de gedachten van ons hoofd houden en zo afsluiten van onze beleving.Meer over Boeddhisme en de ontmoeting met het Westen
Verder is er bij Boeddhisme evenals in de nieuwe richting in de Westerse filosofie, veel nadruk op het ervaren, dat in het Nu plaats vindt en waarbij in verleden en toekomst verkeren in plaats van in wat NU gebeurt, slechts een uit het beleven je terugtrekken, betekent. Het gaat in de ervaring van Nu om de ervaring van thuis komen, van vrede, van dicht bij jezelf zijn, om hoog hebben voor schoonheid en diepte en eenvoud. Er is een echte werkelijkheid die ons voordurend wil uitnodigen en samenhang en kwaliteit heeft.
Het meest intieme in ons?
Het is waar ook een goede therapie naar zoekt. Het is de ontdekking van het ware zelf. Waar iemand sluiers en angsten heeft afgelegd en bij zichzelf thuis kan komen. Zie meer over nieuwere psychotherapie. Boeiend is ook dat de oorzaken van fysieke ziekten vroeger voornamelijk gezocht werden in een geestelijke disbalance. Of om het anders te zeggen: er wordt opgeroepen om vooral contact te houden met eigen ziel, met eigen diepten, en daar tijd aan te besteden. Volgens velen gaan fysieke ziekten dan meestal over. Zie het interessante boekje van Bach: Heal theyself. An explanation of the Real cause and cure of disease (1931!).
Het is juist deze zielsdimensie onder het functionele handelende ´ík´ die voor mij ook het doel is van een psychotherapie.
Ik ga bij mijzelf en bij mannen en vrouwen die ik als therapeut ontmoet, voor niet minder dan hun echte persoon, voor hun ware zelf, voor wie ze nu zelf echt zijn. Mijn therapeutisch doel is dat cliënten weer ´spontaan` worden, zonder zwaarwichtigheid en poeha. Dit ware zelf is niets anders dan hun ziel, hun eigen binnenste. Als in een flits zie ik ineens het ware gelaat van iemand waar ik mee praat. Soms na jaren omgang en nadat vele maskers, na-aapgedrag en ´jou een plezier willen doen ´- gedrag zijn losgelaten in de therapie, verdwijnt dit zichtbare bekende en verschijnt wat eerst onzichtbaar was, het nog niet eerder geziene gezicht. De unieke individualiteit licht dan op. Als iemand haar of zijn stereotypen durft los te laten en de ware gedaante verschijnt en hij of zij ´van binnen uit´ gaat praten, dan gebeurt er iets. Zijn we échter, dan kunnen we verrassend zijn zonder sleur, dan verschijnt er kleur in dit bestaan en levenslust. Het is als de frisheid van een eerste lentemorgen, het heeft de pracht van een tijger. Een gelaat licht op: ´Dit is nu echt hij of zij!´. Dit verschijnen behoort tot mijn mooiste ervaringen als therapeut. Iemand in de buurt te zien komen van die eigenschap waarvan in vele mythen en sagen wordt verhaald, dat maakt voor mij dit werk tot het meest zinnige dat er bestaat. Het is de parel die iemand vindt boven elke prijs.
Het lichaam zoekt naar die diepere herinnering, het bubbelt en bruist aan de oppervlakte, het ligt in bewegingen, energie die naar bestemming zoekt. Er is een echte werkelijkheid die ons voordurend wil uitnodigen en samenhang en kwaliteit heeft. Opdat wij de voeling ermee niet verliezen hebben wij aan die ons soms ontglippende wereld de namen ‘soul’ en ‘ziel’ gegeven. Laten wij deze namen in ere houden.meer
