Spiritualiteit. Wat betekent dat nou precies? 

Spiritualiteit: de ware betekenis van de term

Toen mijn dochter mij eens vroeg: ‘Pappa, wat is nou eigenlijk spiritueel’ , antwoordde ik haar: “alles wat verder gaat dan je neus lang is, Anke.

Inzicht ontstaat niet door te redeneren. Iedereen heeft kennis (noesis) en intuïtie . Je kunt over die ervaren heiligheid  van de werkelijkheid verrukt zijn en respect er voor hebben en je verbonden voelen met de aarde, het heelal en je liefde voor mensen (en dieren), met het geheel , het heel–al.  Wezensschouw wordt dit genoemd, je er voor trainen, door af en toe stil te zijn, te kijken, te voelen, even niet op de automatische piloot te gaan, bewust aanwezig te zijn in het nu. Dan kun je de immanente transcendentie in alle verschijnselen voelen, vermoeden en er je gedrag op aanpassen.

Dieper en uitgebreider over de term ´spiritualiteit´.

1=2 en 2=1 Deze eenvoudige formules geven mij een handleiding. Alles is in wezen in eenheid verbonden (2=1) . Maar dit ene manifesteert zich pas in de vele vormen (1=2)

In meditatie en bezinning is er een overgang tussen meer psychologische dimensies en spirituele dimensies

• psychologische dimensies: met termen als ‘mind’, ‘geest’ .Hierin spelen  gedachten en gevoelens, rust, concentratie, je zintuigen goed inschakelen, met normaal bewustzijn iets doen. Betekenis ontstaat door redeneren; geloof is een overtuiging. Alles blijft gefragmenteerd.

• spirituele dimensies (waarin rust, vrede, eenheid).
  Inzicht behoeft er niet meer beredeneerd te worden, je hebt ahw kennis (noesis) en intuïtie . Je kunt over die ervaren heiligheid werkelijkheid verrukt zijn en respect er voor hebben en je verbonden voelen met de aarde, het heelal en je liefde voor mensen (en dieren), met het geheel tot in de oneindigheid. Wat je waarneemt en hij die waarneemt zijn in hetzelfde verbonden. Tijd en ruimte worden overstegen. Shunyata is het sanskriet woord voor die spirituele ruimte: lege (is volle) ruimte. Samadhi is de toestand van zuiver bewustzijn (verlichting)

….meer

Verkeerd en goed gebruik

Vermijding van de term  ´spiritueel´?

Ikzelf stel voor de term ´spiritualiteit´ als het kan, te vermijden. Spiritualiteit is  hogere, of diepere, andere  dimensies. Schaffen we af, want het gaat om menszijn. Zo alternatief vaag is de term. Door golf van Boeddhisme in Westen is spiritualiteit niet langer alleen het religieus-kerkelijk domein.
Over de goed geordende verborgen psychologische wetten spreekt de Boeddha. Hij onderwijst de dharma, een Sanskriet woord dat ´de waarheid´, ´ de manier´, of ´de natuurwetten van geest en lichaam´ betekent. Wanneer we deze natuurlijkheid leren volgen, groeit wijsheid, die we vervolgens wel zelf moeten blijven ontwikkelen. Dit aspect  de natuurlijkheid en ware aard der dingen – noem ik de spirituele dimensie. Het gaat over het werkelijke in de werkelijkheid, dus ook over het lichaam en het loopt ook via de zintuigen.

Het woord ´spiritualiteit´ is misleidend, omdat het vaak opgevat wordt als ´dat wat boven het aardse uitgaat´. Maar spiritualiteit gaat over deze stoffelijke wereld, de volle omarming ervan, het directe besef ervan, de echtheid ervan, de ´ingrond´. En daaruit voortvloeiend over de samenhang der dingen, de niet-splitsing, dus ook over het lichaam. Daarin kunnen we onze emoties ervaren en ons bewust worden van onze gevoelens en wat ons aan teveel aan ratio in de weg zit. Dit soort spiritualiteit voltrekt zich aan het ware zelf, dat uitgenodigd wordt om in relatie met de werkelijkheid tot (zelf)bewustzijn terug te keren.

Het woord spiritualiteit gaat terug tot het Latijnse woord spiritus, dat geest betekent. Dit is weer de vertaling van het Griekse Pneuma (adem), dat op zijn beurt het Hebreeuwse roeach weergeeft .

Roeach is A.: een beweging zijnde en tot beweging aanzettende kracht binnen de sfeer van lucht,wind en storm die een eigen innerlijk spoor volgt dat zich echter aan onze waarneming onttrekt.
B:. binnen de sfeer van ademhaling en hartslag doet de roach zich voelen als levenswil, intiemste bewogenheid, persoon-zijn; zij is kwetsbaar, kan worden gebroken.
C.: Binnen de sfeer van het psychische doet zij zich voor als gedrevenheid, hartstocht, woede,trots, depressivitiet. Zij kan ons zo sterk beheersen dat het bezetenheid wordt.
In de 11e eeuw verschuift de betekenis naar het tegenovergestelde van stoffelijkheid. Wordt de sfeer van zuiverheid van motieven, het innerlijk leven. In 17e eeuw nog verder: hogere en lagere vormen: dieper christen dan anderen. Eind 19e eeuw is het woord verdwenen.
20e eeuw: ´alles wat met geestelijk leven te maken heeft´. Het wordt een onbelast woord in de zestiger jaren: het is iets oningevulds, een gebied openhoudend dat nog niet door institutionele kaders is bezet. Nieuw levensgevoel (new age).

Eigenlijk geeft dit alles het wel goed weer, het is innerlijkheid, innerlijke beleving van iets, bij jezelf zijn, intiemer dan intiem. Praesentia is echt aanwezig zijn, erbij zijn met je aandacht. In het Nederlands spreken wij over tegen-woordigheid . Letterlijk is prae-sentia: dat wat voor het voelen komt, je kunt pas voelen als je aanwezig,tegenwoordig bent. Het Nederlandse tegen-woordigheid is een raar woord; dat wat tegen het woord is? Dat wat niet in de inhoud van het woord zit, maar in de aandachtige manier waarop het uitgesproken wordt, of ernaar geluisterd wordt, je bent er dan helemaal bij.
Mystieke ervaring is gerealiseerde spiritualiteit op het moment dat alle beelden, projecties, scheidingen, zijn opgeheven (Marcel Messing)

Literatuur veel gebruikt op de spirituele afdeling van mijn website.

Zitten, de praktijk van Zen. Nico Tydeman. 1998, uitgeverij Karnak. (mooie inleiding op mediteren vanuit Boeddhistisch standpunt)

De mythe van vrijheid. Trungpa. 1989 Servire. (niet makkelijk te bemeesteren boek maar heel essentieel vooral door hfdst. IV: de omgang met emoties; hun energie van lood tot goud smeden)

Vedanta meditatie. David Frawley. Diep en zeer begrijpelijk geschreven!

In de wereld maar niet van de wereld. Andrew Cohen. 2001, Altamira-Becht. Krachtig en eenvoudig. Heeft meerdere boekjes geschreven.

Zeilemakers, Menno (2000). De verbeelding aan de macht. In: Humanisme en Boeddhisme. Elders, F. Uitgeverij. Asoka

Stevens, J. (1973). Bewust-Zijn. Bert Bakker. (Oorspr.: Awareness, exploring, experimenting, experiencing. (1971). Real People Press).

Jung, C, (1954). Psychological Commentary. In : Evans-Wenz, W., The Tibetan Book of the Great Liberation. London, N.Y.:Oxford University Press. Verder ook het boek van Evans zelf.

Samy, S. (1998) Waarom kwam Bodhidharma naar het Westen? De ontmoeting van Zen met het Westen. Asoka, Nieuwerkerk aan de Ijssel. En alle andere boeken van Samy

Tolle, Eckhart. (2007). Een nieuwe aarde. De uitdaging van deze tijd. Ankh-Hermes. De kracht van het NU. Eckhart Tolle. 2001, Ank-Hermes. (schitterend in al zijn eenvoud: o.a. het met verleden en toekomst bezig blijven als afweer).En website van Tolle

Leren over Liefde´. Thich Nhat Hanh, Kosmos Uitgevers. ISBN 9021544768. Deze Boeddhistische monnik is naar het Westen gekomen, heeft een centrum in Frankrijk gesticht. Zijn focus is de Liefde. Hij denkt dat Boeddhisme voor het Westen de deur naar psychische en emotionele heling zou kunnen openen.

Jezus en Boeddha, paralelle uitspraken. Marcus Borg en Jack Kornfield.. Kuncahbpublicateis, 2002.Hierin ook een historisch overzicht van pogingen die mensen gedaan hebben om overeenkomsten te bestuderen. Zie ook op mijn web

Zen en Christendom Robert Kennedy. 1996, Mirananda. Jezuiet die overeenkomsten zen en christendom laat zien

Schimmel, Annemarie (1982). As through a veil. Mystical poetry in Islam. Columbia University, N.Y Zie ook op deze site

Lasalle, H.M. Enomiya (1971 ) Zenmeditatie. Ontmoeting tussen Zen en Christendom., Amboboeken / Bilthoven. zie op deze site

Filosofie en religie.

Jezus van Nazareth. Zijn eigen uitspraken in het Nieuwe Testament. Zijn betekenis: zie deze site

Pirsig, R. (1991) Lila, een onderzoek naar morele grondslagen., Bert Bakker, Amsterdam

Maslow, A. (1972)Religie en topervaring. Lemniscaat, Rotterdam

Nietzsche, Fr. (1885). Aldus sprak Zarathoestra. In de vertaling van H.Marsman ,1998. Wereldbibliotheek.

Stap van der, Ton (1966) Bewaard verleden. Autobiografische fragmenten. Meinema, Zoetermeer.
.
Mannelijk verlangen en emancipatie
Nelson, J. (1992). Male sexuality, male spirituality. Vertaald. De seksuele en spirituele belevingswereld van de man. Tijdschrift voor Seksuologie,16:1-10.

Sommeling, L. (2006) De man, zijn lichaam, zijn ziel. Zie ook op deze site